De chercers of opzichters en controleurs bij de molen

 

De cherchers:

 Bij een molen was van overheidswege toezicht ingesteld door opzichters. Op z’n frans noemde men de daartoe aangestelde mensen chercher. Bij de molen op Twijtel komt men naast de opzichter, in ieder geval in de franse tijd, ook nog een controleur tegen.Zou het misschien kunnen dat  de controleur belast was met de  controle op de kwaliteit van het gemaal en de opzichter meer de man die er voor zorgde dat  er geen belastinggeld verloren ging. Zeg maar, ‘dat er niet zwart werd gemalen’?

 

Controleurs bij de molen op Twijtel:

1795     Pieter Zeebag  (waarschijnlijk)

1796     Pieter Zeebag  woont op nr 54

1797     Pieter Zeebag  woont op nr 54

1798     Bernardus Baukes komt op 20 juli van Beetsterzwaag op nr 54 wonen. Zeebach gaat naar de Knype.

1799     Bernardus Baukes woont op nr 54       

1800     Bernardus Baukes woont op nr 54

1801     Bernardus Baukes woont op nr 54

1802     Bernardus Baukes (komend uit Makkinga) wordt op 9 mei lidmaat te Donkerbroek/Haule/Haulerwijk

1802    Egbert Wigbolt  komt op nr 55 wonen vanuit …? Sterrenberg vertrekt naar …?1805

1806

1807 

 

Opzichters bij de molen op Twijtel 

1760     Pieter Jans  ‘opzichter’ komt op 25 mei ‘ met zijn vrouw’ naar Opsterland vanuit Makkinga

1771     Johannes Snijder ‘molenopziichter’ komt op 11 aug.met  zijn vrouw Geiske Aikes uit  Makkinga naar Opsterland

1783     Meindert Pieters ’bij de rogmolen’   ingekomen op 20 apri van Oldeberkoop

1789     Meindert Pieters, op 6 maart aangekomen in O’wolde,Fochtelo,Appelscha vanuit Makkinga

1786     Marten Douwes  ‘opzichter bij de molen’ komt op 16 april  vanuit Langezwaag

1790     Marten Douwes (molenopzichter) vertrekt  op 18 mei naar  Ureterp

1790     Pieter Jans  ‘opzichter bij de molen’ komt  op 12 april  naar Makkinga

1794     Marten Douwes ‘opzichter’  op 30 november wederom naar Makkinga vanuit Ureterp

1795     Hendrik Sijmens (waarschijnlijk)

1796    Hendrik Niesten komt op 10 decmber vanuit Leeuwarden  op nr 55 wonen

1797     Hendrik Niesten woont op nr 55

1798     Hendrik Nijsten  ‘opzichter bij de molen’ vertrekt op 5 augustus naar Ureterp

1798     Frederik Sterrenberg komt van Beetsterzwaag op nr 55 wonen.

1799    Frederik Sterrenberg woont op nr 55

1800    Frederik Sterrenberg woont op nr 55

1801    Frederik Sterrenberg woont op nr 55

1802     Liske Doitzes komt op nr 54 wonen vanuit …?  Baukes vertrekt naar …?1805

1807

 

 

 

Johannes Snijder (17.. – …)

17.. – 1770, 1771 molenopzichter op Twijtel

In 1734 trouwen Johannes Snijder, die dan soldaat is,  met Geiske Aykens in hun woonplaats Leeuwarden. Ze wonen in de wijk Zuid-Oldehoofsterespel. Daar wordt in 1735 een kind Ayke geboren en in 1746 een dochter Maryke geboren. Dat zijn er ongetwijfeld meer geweest, want in 1749 blijkt het gezin van Johannes, die ook dan nog soldaat is, naast de ouders uit 4 kinderen onder de 12 jaar  te bestaan.

In 1762 wordt één van de kinderen begraven bij de Galileërkerk in de Friese hoofdstad.

Wanneer hij molenopzichter is geworden, en bij welke molen hij daarmee is begonnen kan ik niet zeggen. Feit is wel dat een dochter Hendrikje trouwt in Makkinga in 1770 met een zekere , ook in Makkinga wonende, Wolter Johannes.

In dat jaar is Johannes Snijder blijkbaar molenopzichter bij de molen van Twijtel.

Een jaar later krijgt hij een aanstelling bij molen in  Duurswoude. Ze wonen in ‘de buren te Duurswoude’  en in 1775 verkast Geeske naar Ureterp.  Hoewel, in 1775 zouden Johannes en Geeske verhuisd zijn van Wijnjewoude naar Ureterp. In 1778 is Geeske, en vermoedelijk ook Johannes, in Noordwolde/Boyl neergestreken, om vandaar in 1781 naar Franeker te vertrekken.

Ondertussen wordt er in 1778 wederom een een kind van Johannes  begraven. Ditmaal op  het Oldehoofsterkerkhof in Leeuwarden.  Zo ook in 1790 een volgende.

Zelf overleden???

 

Meindert Pieters (17.. - …..)

1783 – 1789 ‘’bij de molen’ op Twijtel

Op 18 mei 1750 trouwt Meinert Pieters met uit Rauwerd met  Antje Sipkes uit Lutkewierum. Pas 19 jaar later kom ik het paar weer tegen. Ditmaal in Siegerswoude. Vader Meindert is ‘chergier op Frieschepalen’ als op 20 juni 1769 een zoon Meindert wordt geboren.

Weer tien jaar later,  in maart 1779 verkast het gezin van Meindert Pieters van Donkerbroek naar Oldeberkoop. Vanuit Frieschepalen is hij (met eventueel tussendoor nog een andere standplaats) in Donkerbroek beland. Als chercher, mogen we aannemen. Die functie zal hij ook in Oldeberkoop bij de molen hebben vervuld. Dat zelfde geldt voor de daarop volgende periode van 20 april 1783 tot maart 1789, waarin Meindert en Antje in Makkinga  zijn neergestreken. ‘Bij de rogmolen’ staat er beschreven. Op Twijtel dus.

Op 6 maart 1789 laten ze zich inschrijven als lidmaten te  Oosterwole/Appelscha/Fochteloo. Een aantal maanden later, op 25 september vertrekt Antje al weer. Ze gaat weer naar Oldeberkoop.. Meindert blijft blijkbaar (nog). 

 

Bernardus Baukes (17.. – 1806)

1798-1801 controleur bij de molen op Twijtel

Hij is naar alle waarschijnlijkheid in  1760 in Franeker getrouwd met Grietje Sjerps. Beide zijn afkomstig uit die stad. Na de geboorte van hun zevende kind in 1776 zal Grietje zijn overleden.  Als hij vervolgens in 1780 te Arum trouwt met  Tjitske Jans  blijken zowel  bruid als bruidegom  resp. weduwe en weduwnaar te zijn.  Vier jaar later, in 1794  is Bernardus in ZO-Friesland als controleur bij de molens aan de slag gegaan. Eerst in  Beetsterzwaag, en vervolgens wordt hij in 1796 lidmaat in Donkerbroek-Haule-Haulerwijk. Via wederom Beetsterzwaag komt hij op  20 juli 1798 naar Twijtel.  Op 9 mei 1802 vertrekt hij naar Donkerbroek, alwaar hij in 1806 overlijdt en wordt begraven. Hij laat een weduwe  en 6 kinderen achter.

De ‘oude’molenaarswoning  stond iets ten zuidoosten van de  molen. Dat is vermoedelijk zo geweest vanaf eind 17e eeuw tot eind 19e  eeuw. Rond 1900 werd er nl een nieuwe molenaarswoning gebouwd ten noorden van de molen. (Nu Prikkedam 1)